โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น

“นายแพทย์ธีระ” เปิดเผย โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อโรคได้ง่ายขึ้นหรือแพร่กันได้มากขึ้น

รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat กล่าวว่า 29 เดือนพฤศจิกายน 2565… เมื่อวานนี้ทั้งโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 อันดับแรก ที่ติดเชื้อโรคสูงสุดเป็น ญี่ปุ่น ประเทศเกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน รวมทั้งฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่มีประเทศจากยุโรปรวมทั้งทวีปเอเชียครอง 7 ใน 10 อันดับแรก รวมทั้ง 13 ใน 20 อันดับแรกของโลก

ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่ในทุก ๆ วันของทั้งโลกในตอนนี้ มาจากทวีปเอเชีย รวมทั้ง ยุโรป รวมกันคิดเป็นจำนวนร้อยละ 76.25 ของทั้งโลก ในตอนที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นจำนวนร้อยละ 74.93

…ลักษณะสายพันธุ์ย่อยในประเทศออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่เนื้อหาสาระเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในประเทศออสเตรเลียบัดนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% รวมทั้งอื่น ๆ

ลักษณะดังที่กล่าวผ่านมาแล้ว เป็นที่คาดคะเนกันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในรูปแบบนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่ากังวลเป็นต้นว่า BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป รวมทั้งจะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในระยะเวลาเพียงไม่นาน ดังนี้ BQ.1.x จะครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา รวมทั้ง ยุโรป ส่วน BA.2.75.x รวมทั้ง XBB จะเด่นในแถบทวีปเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีลักษณะท่าทางจะเป็นไปในแนวทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนรับรองหัวข้อการดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกัน

คณะทำงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย อเมริกา ได้เผยแพร่ผลที่เกิดจากงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 เดือนพฤศจิกายน 2565

ชี้ให้เห็นว่า โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x รวมทั้ง XBB นั้น

ดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันอีกทั้งจากวัคซีน รวมทั้งการที่เคยติดเชื้อโรคมาก่อน มากกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้เป็นอย่างมาก

ถึงแม้ข้อมูลทางสถานพยาบาลในขณะนี้ ยังไม่มีหลักฐานรับรองว่าจะมีผลให้เจ็บไข้รุนแรงมากขึ้นกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แต่ว่าความสามารถการดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมมีผลทำให้มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อโรคได้ง่ายขึ้น หรือ แพร่กันได้มากขึ้นเป็นเงาตามตัว

อย่างนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้มองเห็น ถึงความสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน ทั้งหัวข้อการใส่หน้ากาก เลี่ยงการกระทำเสี่ยง เลี่ยงสถานที่แออัดระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด รวมทั้ง เว้นระยะห่าง จากผู้อื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ฟุตบาทประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมายาวนานหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

ถ้าหากเปรียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในระยะเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ระบาดไปยังประเทศอื่น ๆ ทั้งโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกก่อนหน้านี้ ตั้งแต่สายพันธุ์เริ่มแรก (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดคงจะมีลักษณะท่าทางแตกต่างไปจากอดีตกาล เพราะว่ามีปัจจัยหัวข้อการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ เปลี่ยนกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งความสามารถของไวรัสแต่ละสายพันธุ์ การกระทำการป้องกันตัว รวมทั้ง การใช้ชีวิตของประชากร ชนิด รวมทั้งความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ รวมทั้ง อื่น ๆ

ผลพวงที่จะเกิดขึ้น ทั้งในด้านปริมาณการรับเชื้อ การป่วย การตาย รวมทั้ง Long COVID นั้น จึงมีโอกาสสูง ที่จะเปลี่ยนกับหลักการควบคุมป้องกันโรค รวมทั้ง ความพร้อม “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น ทั้งเรื่องยาที่ตามมาตรฐาน วัคซีนที่มีคุณภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าพลเมืองในประเทศ จะเข้าถึง รวมทั้ง พึ่งพาอาศัยได้หรือเปล่า ยามที่เกิดปัญหา

ผลสรุปที่ปรารถนาของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ พลเมืองสามารถพึ่งพาอาศัย รวมทั้งได้รับความให้การช่วยเหลือดูแลอย่างทันทีทันควัน มีคุณภาพ โดยตลอด

ไม่ต้องเผชิญกับภาวะห่อเหี่ยว คอย จนกระทั่งจำต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…สถานการณ์ตอนนี้นั้น จำต้องดำรงชีวิตอย่างมีสติ ไม่ประมาทสำหรับเพื่อการดำเนินชีวิต

ป้องกันตัวอย่างสม่ำเสมอ ทั้งตอนปฏิบัติงาน เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดยาเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่มีการกำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดการเสี่ยงลงไปได้มาก

นอกนั้น ยังคงพบอาการของการสูญเสียการได้กลิ่น รวมทั้งการรู้รส พบอาการไม่ดีเหมือนปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กลุ่มอาการของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจลำบาก รวมทั้งกลุ่มอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายกันกับสายพันธุ์เดลตาได้ด้วยเหมือนกัน

สำหรับคนที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีอาการเสี่ยงติดเชื้อโรค แนะนำให้ตรวจ ATK ด้วยตนเอง โดยควรเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน รวมทั้ง มีค่าความไว (Sensitivity) รวมทั้ง ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลจาก รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์